Tiếng Pháp với nguồn gốc từ đế chế La Mã cổ đại, đã khiến nhiều người lầm tưởng rằng đây là tiếng gốc. Tuy nhiên, thực tế lại hoàn toàn khác, trong hành trình phát triển, tiếng Pháp đã tiếp thu và vay mượn vô số từ ngữ từ các ngôn ngữ khác như Ý, Tây Ban Nha, Ả Rập...  Hãy cùng Phuong Nam Education khám phá thế giới đầy thú vị của các từ mượn trong tiếng Pháp qua bài viết này nhé!

Tiếng Pháp đã vay mượn nhiều từ vựng của những thứ tiếng khác

Từ mượn trong tiếng Pháp

Từ mượn là gì? 

Từ mượn hay “Les mots empruntés” là một trong những thành phần quan trọng cấu tạo nên tiếng Pháp hiện đại ngày nay. Đây là quá trình tiếp nhận từ hoặc cụm từ từ ngôn ngữ khác mà không cần dịch, đôi khi được điều chỉnh cho phù hợp với ngữ âm, hình thái và cú pháp của tiếng Pháp.

Ví dụ: Từ “cassette” (băng cát-sét) thực chất có nguồn gốc từ tiếng Ý - “cassetta”, với mục đích phù hợp với thói quen phát âm, chữ viết tiếng Pháp, người ta đã bỏ đuôi “-a” và thay bằng đuôi “-e” để tạo thành từ “cassette” như ngày nay.

Vì thế, việc tìm hiểu các từ mượn trong tiếng Pháp không chỉ dừng lại ở việc nắm bắt nghĩa của từ, mà còn mở ra cánh cửa khám phá bối cảnh lịch sử và hành trình biến đổi hình thái từ của chúng. Điều này không chỉ giúp bạn hiểu sâu hơn về từ mà còn biết cách sử dụng chúng một cách chính xác.

Nguồn gốc của từ mượn trong tiếng Pháp

Nhiều từ mượn trong tiếng Pháp bắt nguồn từ tiếng Latinh do ảnh hưởng của Đế chế La Mã. Qua các cuộc giao tranh và giao lưu văn hóa, tiếng Pháp tiếp tục vay mượn từ các ngôn ngữ khác như tiếng Đức, tiếng Tây Ban Nha và tiếng Ý.

Ngoài nguồn gốc lịch sử, thương mại và toàn cầu hóa cũng đóng vai trò quan trọng. Nhiều từ vựng liên quan đến công nghệ, kinh tế và văn hóa hiện đại được mượn từ tiếng Anh, đặc biệt là qua sự phát triển của Internet và mạng xã hội.

Chính vì có nguồn gốc đa dạng và cũng như cách thay đổi về mặt chữ viết, tiếng Pháp tồn tại đa dạng các loại từ mượn. Ta hãy cùng tìm hiểu 02 loại từ mượn phổ biến nhất trong tiếng Pháp ở phần tiếp theo.

Sự phát triển toàn cầu hoá và thương mại đã làm giàu thêm kho từ vựng tiếng Pháp

Các loại từ mượn trong tiếng Pháp

Từ mượn toàn phần

Từ mượn toàn phần là từ mượn chuyển giao hoàn toàn, bằng tiếng Pháp, hình thức và ý nghĩa của một từ hoặc nhóm từ từ một ngôn ngữ khác. 

Đối với loại từ mượn này, chúng được sử dụng trong tiếng Pháp nhằm chỉ các nét đặc trưng văn hóa của một số cộng đồng hoặc của một quốc gia nào đó. Ví dụ: 

• Từ dùng để gọi người: cow-boy /kɔbɔj/ (mượn từ tiếng Anh), samouraï /samuʀaj/ (mượn từ tiếng Nhật); 

• Từ để gọi các món ăn đặc sản: spaghetti /spagεt/ (mượn từ tiếng Ý), orange /ɔʁɑ̃ʒ/ (mượn từ tiếng Ả Rập).

• Từ dùng để gọi các trang phục truyền thống: kimono /kimɔno/ (mượn từ tiếng Nhật), sari /saʁi/ (mượn từ tiếng Ấn)

Phần lớn các danh từ chỉ món ăn đều là từ mượn toàn phần

Từ mượn lai

Không giống như từ mượn toàn phần, các từ mượn lai là những dạng kết hợp pha trộn giữa các yếu tố tiếng Pháp và tiếng Anh. Ví dụ, ta có thể thêm một hậu tố tiếng Pháp vào từ gốc tiếng Anh để tạo ra danh từ, động từ mới trong tiếng Pháp. 

Ví dụ: 

• Hockeyeur (-euse): người chơi khúc côn cầu. Từ này được hình thành từ từ gốc “hockey” (tiếng Anh) và sau đó thêm vào các hậu tố tiếng Pháp “-eur” và “-euse” để chỉ người chơi hockey (hockey player trong tiếng Anh). 

• Ngoài ra, các từ đồng nghĩa “joueur/joueuse de hockey” (người chơi khúc côn cầu) cũng là những từ mượn lai, nhưng thuộc loại khác - từ mượn dịch: khi một từ hoặc cụm từ được dịch theo sát từ gốc ở đây là “hockey player” (trong tiếng Anh). Như vậy, ta có trường hợp tương tự của cặp từ: “footballeur” và “joueur de soccer” (cầu thủ bóng đá) tương ứng với “football player” trong tiếng Anh.

Bên cạnh việc thêm một hậu tố vào trong từ gốc để tạo ra từ vựng mới trong tiếng Pháp, các từ mượn có thể trải qua quá trình “tiếng Pháp hóa” hậu tố tiếng Anh. Nói cách khác, ta thay thế hậu tố tiếng Anh trong một từ bằng hậu tố tiếng Pháp. 

Ví dụ:

• Hậu tố “-age”: Hậu tố tiếng Pháp này thay thế hậu tố tiếng Anh "-ing" trong các từ: “dopage” từ “doping” (chỉ chất uống kích thích), “aquaplanage” từ “aquaplaning” (chỉ hiện tượng xe trượt do mặt đường ướt) 

• Hậu tố “-eur”: Trong một số tên gọi chỉ người, hậu tố tiếng Anh "-er" đã được thay thế bằng “-eur” hoặc “-euse”: “surfeur” từ “surfer” (chỉ người lướt sóng), “drummeur” từ “drummer” (chỉ người đánh trống).

Ảnh hưởng của từ mượn trong tiếng Pháp

Đối với các từ mượn trong tiếng Pháp, thường xảy ra sự tranh cãi về việc bảo tồn ngôn ngữ và bản sắc văn hóa của tiếng Pháp trước sự ảnh hưởng ngày càng lớn của các ngôn ngữ khác, đặc biệt là tiếng Anh. Sau đây là một số các ảnh hưởng của chúng.

Xuất hiện nghĩa mới của từ

Trong một số trường hợp, các từ có sẵn trong tiếng Pháp nhận được một ý nghĩa mới dưới sự ảnh hưởng của tiếng Anh. Những ý nghĩa mới này đôi khi bị chỉ trích vì cạnh tranh với các từ tiếng Pháp đã tồn tại trước đó có ý nghĩa khác biệt. 

Ví dụ:

• Tính từ “digital”: có ý nghĩa ban đầu là tính từ của danh từ “doigt” (ngón tay). Tuy nhiên, do sự phát triển của công nghệ, từ tiếng Anh “digital” (kỹ thuật số) đã được sao chép sang tiếng Pháp.

• Do sự xuất hiện nghĩa mới của “digital” mà tính từ “numérique” vốn chỉ “kỹ thuật số” trong tiếng Pháp dần bị thay thế. 

Tính từ “digital” mang thêm một nghĩa mới tương tự như “numérique”

Việc tạo từ mới không cần thiết

Với sự ảnh hưởng mạnh mẽ của tiếng Anh, thế hệ trẻ Pháp lạm dụng ngôn ngữ này trong giao tiếp hàng ngày và vô tình tạo nên những từ mới vốn đã có sẵn từ mang nghĩa tương đương trong tiếng Pháp. Ví dụ:

• Thêm vào hậu tố “-er” : đây là hậu tố góp phần tạo ra những động từ nhóm thứ nhất trong tiếng Pháp. Và việc thêm đuôi “-er” vào trong các động từ tiếng Anh trở thành phổ biến như: “booster” từ “boost” (mang nghĩa: phát triển), “canceller” từ “cancel” (mang nghĩa: huỷ bỏ) 

Các động từ mới này vướng nhiều tranh cãi vì trong tiếng Pháp có những động từ mang nghĩa tương tự như: “développer” (phát triển) và “annuler” (huỷ bỏ). 

Việc tìm hiểu về các loại từ mượn trong tiếng Pháp không chỉ giúp chúng ta mở rộng vốn từ vựng mà còn khám phá những nét đặc sắc trong sự giao thoa văn hóa. Tuy nhiên, việc sử dụng từ mượn một cách hiệu quả đòi hỏi sự tinh tế, Phuong Nam Education hy vọng bài viết này đã mang đến cho bạn những kiến thức hữu ích để sử dụng từ mượn một cách chính xác.

Tags: Từ mượn trong tiếng Pháp, Từ mượn là gì, Các loại từ mượn trong tiếng Pháp, Tìm hiểu từ mượn trong tiếng Pháp, Ảnh hưởng của từ mượn.